Phúc cung là gì ? - Phúc cung là một hoạt động nghiệp vụ nhưng chưa được quy định cụ thể trong quy định của pháp luật. Phúc cung được xác định và thực hiện với Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát để điều tra cụ thể để điều tra, giải quyết vụ án khi thấy có căn cứ nghi ngờ tính khách quan của vụ án, tính chính xác của các tài liệu, chứng cứ của vụ án.
I/ Bản chất của phúc cung
Phúc cung trong giai đoạn truy tố là hoạt động kiểm chứng lại tính đúng đắn những lời khai của bị can trong vụ án hình sự, khi có sự nghị ngờ về tính khách quan, chính xác của những lời khai trước đó. Nói cách khác, đó là hoạt động điều tra, xét hỏi nhằm kiểm tra, xác minh lại những lời khai của bị can còn nghi vấn do Kiểm sát viên thực hiện theo trình tự, thủ tục của BLTTHS quy định.
Căn cứ pháp lý để Kiểm sát viên thực hiện hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố được quy định tại Điều 16, 17 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 và Điều 236, 237 BLTTHS năm 2015.
II/ Căn cứ để thực hiện việc phúc cung
Đầu tiên, điều kiện tiên quyết để hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố được áp dụng là khi Kiểm sát viên phát hiện sự mâu thuẫn, xung đột giữa các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án hoặc cần củng cố, bổ sung các tài liệu, chứng cứ mà Cơ quan điều tra (gọi tắt là Cơ quan điều tra) đã thu thập nói chung, và lời khai trước đó của bị can nói riêng. Điều này dẫn đến sự nghi ngờ về tính chính xác, khách quan của các tài liệu, chứng cứ đó. Vì vậy, Kiểm sát viên cần nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, đánh giá đúng và đầy đủ các tài liệu, chứng cứ đã được thu thập để phát hiện.
Thứ hai, trong các vụ án hình sự, đặc biệt là những vụ án có sự tham gia của Luật sư bào chữa và thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội, khi người phạm tội là đối tượng có thể nguy hiểm, có chức vụ, quyền hạn hoặc địa vị xã hội, thường xảy ra sự bất nhất trong lời khai, lời cung để quanh co, chối tội hoặc đẩy trách nhiệm. Khi nghiên cứu hồ sơ, Kiểm sát viên cần phân tích, đánh giá đầy đủ các thuộc tính của chứng cứ và so sánh chúng với các tài liệu, chứng cứ khác để buộc tội. Hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố cần được thực hiện theo kế hoạch, phương pháp cụ thể cho từng loại vụ án và từng loại bị can. Điều này làm tiền đề để xây dựng cáo trạng có chất lượng, hạn chế hoặc có thể dự đoán trước được việc bị can có thể phản cung tại phiên tòa.
Thứ ba, Kiểm sát viên phải nhìn nhận hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố là hoạt động cần thiết để tổng quát lại nội dung, tình tiết vụ án, xác minh và kiểm chứng lại chứng cứ đã thu thập. Trong một số trường hợp, hoạt động phúc cung bị can tốt trong giai đoạn truy tố có thể giúp phát hiện nhiều tình tiết mới, lời khai mới và có thể dẫn đến việc khám phá bị can mới, tội mới mà trước đó chưa hoặc không thể khai với Cơ quan điều tra vì một lý do khách quan hay chủ quan nào đó của bị can.
Thứ tư, qua hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố, Kiểm sát viên được hỗ trợ để phát hiện xem trong quá trình điều tra vụ án, Cơ quan điều tra có áp dụng các biện pháp bức cung, nhục hình, mớm cung, dụ cung đối với bị can hay không. Đồng thời, giúp phát hiện các vi phạm trong quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ hoặc những tài liệu, chứng cứ cần được củng cố, bổ sung kịp thời. Kiểm sát viên cũng có biện pháp tác động và phối hợp với Cơ quan điều tra để rút kinh nghiệm, khắc phục vi phạm và thực hiện tốt nhiệm vụ và quyền hạn trong các vụ án hình sự tiếp theo.
Thứ năm, hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố tốt sẽ hỗ trợ và tạo niềm tin cho Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa xét xử vụ án. Điều này giúp Kiểm sát viên nắm chắc nội dung và tình tiết vụ án để có thể tham gia tranh luận và đối đáp với người bào chữa một cách chất lượng và thuyết phục. Đồng thời, hoạt động này tạo được hình ảnh, bản lĩnh, tự tin và uy nghiêm của cơ quan thực hiện quyền công tố trước Hội đồng xét xử, người bào chữa và những người tham gia, tham dự khác tại phiên tòa, đặc biệt là các phiên tòa xét xử diễn ra tại ngoại.
Thứ sáu, khi Kiểm sát viên đặc biệt quan trọng hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố, nó sẽ trở thành một hoạt động nghiệp vụ thường xuyên và quan trọng để điều tra, kiểm tra, bổ sung tài liệu, chứng cứ khi giải quyết vụ án. Điều này góp phần thực hiện chủ trương “Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra” của Viện kiểm sát. Đồng thời, hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố cũng góp phần hạn chế việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung khi Kiểm sát viên tham gia xét xử tại phiên tòa.
Thứ bảy, hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố giúp Kiểm sát viên nhận thức vai trò và trách nhiệm của mình đối với từng vụ án khi được phân công thụ lý giải quyết. Đặc biệt, trong những vụ án phức tạp và dư luận quan tâm, giai đoạn truy tố là giai đoạn cuối cùng mà Kiểm sát viên có thể thực hiện các hoạt động kiểm sát điều tra, củng cố, bổ sung hoặc sửa chữa các tài liệu, chứng cứ cần thiết để buộc tội và giải quyết các vấn đề về vật chứng trước khi chuyển hồ sơ sang Tòa án để xét xử.
Cuối cùng, Kiểm sát viên phải nhận thức rằng hoạt động phúc cung bị can trong giai đoạn truy tố chính là hoạt động xác minh, củng cố và bổ sung chứng cứ khi buộc tội, đóng vai trò quan trọng trong một số trường hợp quyết định. Khi có mâu thuẫn giữa lần khai trước và phúc cung, Kiểm sát viên có nhiệm vụ làm rõ việc khai trước và lời khai khi phúc cung, xác định xem chúng có phản ánh sự thật và dựa vào đó để quyết định việc truy tố nếu có tội hoặc đình chỉ điều tra nếu không có đủ chứng cứ buộc tội.
Khách hàng là cá nhân, tổ chức có thắc mắc về thủ tục tố tụng hình sự, vui lòng liên hệ Công ty Luật VietLawyer để được tư vấn, giải đáp các thắc mắc của khách hàng
