Điểm mới trong Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 (Phần I) - Luật sở hữu trí tuệ đã qua ba lần sửa đổi. Lần sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019 phần nào giải quyết được các vấn đề. Tuy nhiên, các tranh chấp về sở hữu trí tuệ ngày càng đa dạng, đòi hỏi pháp luật cần bổ sung để giải quyết các vấn đề đó. Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 có hiệu lực pháp luật từ ngày 01/01/2023 tiếp tục khắc phục một số hạn chế.
1. Thay đổi khái niệm một số thuật ngữ pháp lý
Tác phẩm phái sinh là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phong tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác
(Quy định cũ: Tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn)
=> Quy định mới mở rộng thuật ngữ tác phẩm phái sinh xuất phát từ tác phẩm gốc. Các tác phẩm phái sinh quy định cũ chỉ chuyển từ một tác phẩm cũ, trong khi đó, các tác phẩm được chuyển thể từ nhiều tác phẩm cũng được coi là tác phẩm phái sinh. Các hình thức chuyển thể cũng được mở rộng thêm gồm chuyển thể từ nhạc.
Tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã công bố là tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã được phát hành với sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan để phổ biến đến công chúng bản sao dưới bất kỳ hình thức nào với số lượng hợp lý.
=> Quy định mới mở rộng hình thức bản sao công bố ra công chúng. Quy định cũ chỉ quy định về các bản sao liên quan đến hình thức cứng tồn tại, trong khi đó, quy định cũ mở rộng cả hình thức kỹ thuật số hoặc bất kì hình thức nào khác có thể chứa đựng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình.
Sao chép là việc tạo ra bản sao của toàn bộ hoặc một phần tác phẩm hoặc bản ghi âm, ghi hình bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào.
=> Mở rộng tuyệt đối giới hạn định nghĩa sao chép so với quy định cũ.
Tiền bản quyền là khoản tiền trả cho việc sáng tạo hoặc chuyển giao quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, bao gồm cả tiền nhuận bút, tiền thù lao.
=> Định nghĩa mới
Biện pháp công nghệ bảo vệ quyền là biện pháp sử dụng bất kỳ kỹ thuật, công nghệ, thiết bị hoặc linh kiện nào trong quá trình hoạt động bình thường có chức năng chính nhằm bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan đối với hành vi được thực hiện mà không được sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan.
=> Định nghĩa mới
Biện pháp công nghệ hữu hiệu là biện pháp công nghệ bảo vệ quyền mà chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan kiểm soát việc sử dụng tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa thông qua các ứng dụng kiểm soát truy cập, quy trình bảo vệ hoặc cơ chế kiểm soát sao chép.
=> Định nghĩa mới
Thông tin quản lý quyền là thông tin xác định về tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa; về tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan và các điều kiện khai thác, sử dụng; số hiệu, mã số thể hiện các thông tin nêu trên. Thông tin quản lý quyền phải gắn liền với bản sao hoặc xuất hiện đồng thời với tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng khi tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng được truyền đến công chúng.
=> Định nghĩa mới
Truyền đạt đến công chúng là việc truyền đến công chúng tác phẩm; âm thanh, hình ảnh của cuộc biểu diễn; âm thanh, hình ảnh hoặc sự tái hiện của âm thanh, hình ảnh được định hình trong bản ghi âm, ghi hình bằng bất kỳ phương tiện nào ngoài phát sóng.
=> Định nghĩa mới
Sáng chế mật là sáng chế được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xác định là bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước.
=> Định nghĩa mới
Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm hoặc sản phẩm phức hợp.
=> Định nghĩa mở rộng về đối tượng của kiểu dáng công nghiệp và bổ sung về điều kiện đối với kiểu dáng công nghiệp. Theo quy định cũ, chỉ các hình dáng bên ngoài của sản phẩm là kiểu dáng công nghiệp. Theo quy định mới, các bộ phận cấu thành của sản phẩm cũng là đối tượng được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp. Điều kiện sản phẩm cũng được thêm rằng chỉ những đối tượng nhìn thấy được mới đủ yếu tố để coi là kiểu dáng công nghiệp
Nhãn hiệu nổi tiếng là nhãn hiệu được bộ phận công chúng có liên quan biết đến rộng rãi trên lãnh thổ Việt Nam
=> Định nghĩa thay đổi đối tượng biết đến nhãn hiệu nổi tiếng từ "người tiêu dùng" sang "bộ phận công chúng". Do đó các nhãn hiệu nổi tiếng sẽ bị thu hẹp theo quy định trên.
Chỉ dẫn địa lý đồng âm là các chỉ dẫn địa lý có cách phát âm hoặc cách viết trùng nhau.
=> Định nghĩa mới
2. Thay đổi nội dung về tác giả, quyền tác giả
Tác giả là người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm.
=> Nếu so với định nghĩa tác giả trước đây tại Luật sửa đổi không còn quy định tác giả là người tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm; không còn quy định rõ tác phẩm là tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học.
Trường hợp có từ hai người trở lên cùng trực tiếp sáng tạo tác phẩm với chủ ý là sự đóng góp của họ được kết hợp thành một tổng thể hoàn chỉnh thì những người đó là các đồng tác giả.
=> Loại bỏ các trường hợp là người hỗ trợ góp ý kiến hoặc cung cấp tư liệu cho người khác sáng tạo ra tác phẩm không được công nhận là tác giả, đồng tác giả.
3. Cho phép chuyển nhượng quyền nhân thân của tác giả
Đặt tên cho tác phẩm: Tác giả có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao quyền tài sản
=> Điểm nổi bật của Luật sửa đổi là quy định cho phép chuyển giao một số quyền nhân thân theo thỏa thuận (thỏa thuận đật tên) phủ hợp với đặc thù của lĩnh vực quyền tác giả nhằm giải quyết những vướng mắc tồn tại trong thực tiễn thời gian qua như trương hợp có nhu cầu thay đổi tên tác phẩm, sửa đổi, nâng cấp chương trình máy tính,... Tại quy định đặt tên cho tác phẩm, Luật sửa đổi bổ sung cho phép tác giả có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm cho tổ chức, cá nhân nhận quyền chuyển giao tài sản.
Trên đây là chia sẻ của Công ty Luật VietLawyer về những sửa đổi, bổ sung trong Luật sở hữu trí tuệ 2022. Với kinh nghiệm nhiều năm trong mọi lĩnh vực pháp lý nếu khách hàng là cá nhân, tổ chức có nhu cầu tư vấn các vấn đề liên quan đến pháp lý khác, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website https://vietlawyer.vn/
