Bạn Lê Thùy A có gửi câu hỏi cho Công ty Luật VietLawyer với nội dung như sau:
"Tôi là người nổi tiếng được nhiều người biết đến qua các nền tảng mạng xã hội. Thời gian gần đây tôi phát hiện có nhiều tài khoản mạng xã hội mang hình ảnh của tôi ra nhằm quảng cáo và bán các sản phẩm tôi không hề biết. Điều này làm ảnh hưởng danh dự, công việc và cuộc sống của tôi rất nhiều. Như vậy, đối với trường hợp người khác tự ý lấy hình ảnh của tôi đăng lên các trang mạng xã hội sẽ bị xử lý như thế nào?"
Vietlawyer sẽ giải đáp thắc mắc của các bạn qua bài viết dưới đây:
1. Quy định của pháp luật về quyền hình ảnh của cá nhân
Quyền hình ảnh của cá nhân là quyền nhân thân của cá nhân. Do đó, khi sử dụng hình ảnh cá nhân của bất cứ ai cũng phải được người đó cho phép và đồng ý. Điều này được quy định cụ thể tại Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Điều 32: Quyền của cá nhân đối với hình ảnh
1. Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.
Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.
Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
2. Việc sử dụng hình ảnh trong trường hợp sau đây không cần có sự đồng ý của người có hình ảnh hoặc người đại diện theo pháp luật của họ:
a) Hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;
b) Hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.
3. Việc sử dụng hình ảnh mà vi phạm quy định tại Điều này thì người có hình ảnh có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết định buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, tiêu hủy, chấm dứt việc sử dụng hình ảnh, bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.
2. Hành vi tự ý sử dụng hình ảnh cá nhân của người khác bị phạt thế nào?
Khi sử dụng hình ảnh người khác trái phép, xâm phạm quyền hình ảnh của cá nhân, người vi phạm có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP sửa đổi khoản 37 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP như sau:
Điều 101. Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội; trang thông tin điện tử được thiết lập thông qua mạng xã hội
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:
a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;
b) Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc;
c) Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn;
d) Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc;
đ) Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;
e) Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm;
g) Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia;
h) Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm.
Như vậy, việc chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân có thể bị phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng.
Bên cạnh đó, quảng cáo có sử dụng hình ảnh của cá nhân mà chưa được người đó cho phép trừ trường hợp được pháp luật cho phép thì có thể bị phạt tiền từ 20 - 40 triệu đồng căn cứ theo điểm b khoản 3 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP như sau:
Điều 34. Vi phạm quy định về hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo
3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Quảng cáo vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ;
b) Quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
3. Khi bị tự ý sử dụng hình ảnh của mình nạn nhân phải làm gì?
3.1. Yêu cầu bồi thường thiệt hại
Nạn nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín thì ngoài quyền yêu cầu bác bỏ thông tin đó còn có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại. Điều này được quy định tại khoản 5 Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015. Trong đó, mức bồi thường sẽ gồm: Chi phí để hạn chế, khắc phục thiệt hại; thiệt hại về tinh thần; thiệt hại về thu nhập thực tế bị mất...
Mức bồi thường này các bên hoàn toàn có thể thỏa thuận được với nhau. Nếu không thỏa thuận được thì căn cứ vào thiệt hại thực tế để tính. Riêng thiệt hại về tinh thần thì tối đa sẽ không quá 10 lần mức lương cơ sở.
3.2. Tố cáo với cơ quan công an
Khi bị sử dụng hình ảnh trái phép, người bị sử dụng hình ảnh có thể làm đơn tố cáo với các cơ quan công an cấp xã nơi người này cư trú (thường trú hoặc tạm trú). Trong đó, đơn tố cáo cần nêu rõ các nội dung:
- Họ tên thông tin người tố cáo
- Nội dung tố cáo về việc bị xâm phạm quyền hình ảnh cá nhân như thế nào
- Ngày, tháng, năm tố cáo
- Các tài liệu, chứng cứ chứng minh việc bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm... từ việc bị sử dụng hình ảnh trái phép.
3.3. Khởi kiện ra tòa
Ngoài việc tố cáo, người bị xâm phạm quyền hình ảnh cá nhân có thể khởi kiện ra Tòa để yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi này gây ra. Người làm đơn khởi kiện phải nêu rõ quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị ảnh hưởng thế nào khi quyền hình ảnh bị xâm phạm.
Khi làm đơn cùng với tài liệu, chứng cứ cho hành vi này, nạn nhân có thể gửi đơn khởi kiện lên Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người tự ý sử dụng hình ảnh của mình cư trú, làm việc để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Trên đây là chia sẻ của Công ty Luật VietLawyer, với kinh nghiệm nhiều năm trong mọi lĩnh vực pháp lý, nếu khách hàng có nhu cầu tư vấn các vấn đề liên quan đến các vấn đề pháp lý khác, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website: https://vietlawyer.vn/ hoặc Hotline: 0927.625.666 để được tư vấn và giải đáp thắc mắc.