Sa thải như thế nào mới đúng? - Đây là câu hỏi đặt ra của ông Hiệp cho Công ty luật Vietlawyer qua website Vietlawyer.vn của công ty với nội dung như sau:
Ngày 10/9/2018, tôi được công ty liên doanh M-B Việt Nam (sau đây tôi xin gọi tắt là công ty) nhận và làm việc theo hợp đồng lao động, thời hạn lao động thời hạn 3 năm, công việc tôi làm là tổng quản lý các dự án kinh doanh quốc gia, mức lương 1 tháng là 2.000 USD. Hết thời gian hợp đồng, mặc dù 2 bên không ký hợp đồng mới nhưng tôi vẫn tiếp tục làm công việc cũ.
Ngày 20/5/2022, công ty tổ chức cuộc họp kỷ luật tôi vì lý do “ tham ô” gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản công ty, vi phạm điều 6.3 và điều 9.1.4 Nội quy lao động của công ty và Điều 125 bộ luật Lao động dù không có chứng cứ rõ ràng. Tôi đã nhận được Giấy mời cuộc họp nhưng do bận nên đã thông báo lại về thay đổi thời gian. Tuy nhiên, cuộc họp vẫn diễn ra bình thường mà không thông báo lại cho tôi. Ngày 15/7/2022, Công ty ban hành quyết định sa thải số 684/QĐ do Tổng giám đốc ký, quyết định có hiệu lực kể từ ngày ký.
Cho tôi hỏi, quyết định sa thải trên có hợp pháp hay không ? Tôi sẽ đến cơ quan nào để kiện ? và tôi có thể bồi thường những gì không ?
Công ty luật Vietlawyer xin trả lời câu hỏi của ông Hiệp như sau:
1. Xác định quyết định sa thải đối với ông Hiệp có hợp pháp hay không ?
1.1. Xác định loại hợp đồng lao động giữa ông Hiệp và công ty trước khi xảy ra tranh chấp.
Hợp đồng lao động giữa ông Hiệp và công ty trước khi xảy ra tranh chấp là hợp đồng không xác định thời hạn. Căn cứ theo điểm b khoản 2 Điều 20 Bộ luật lao động 2019 quy định:
Điều 20. Loại hợp đồng lao động
...
2. Khi hợp đồng lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này hết hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì thực hiện như sau:
...
b) Nếu hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn mà hai bên không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn;
Xét trong tình huống trên, ông Hiệp đã ký kết hợp đồng xác định thời hạn 3 năm với công ty nhưng khi hết hạn hợp đồng ông Hiệp vẫn tiếp tục làm việc và hai bên không ký kết hợp đồng nào khác. Hợp đồng của ông Hiệp kết thúc vào 10/09/2021, nên theo thời hạn 3 năm, trước ngày 10/10/2021, hai bên phải ký kết hợp đồng mới nhưng ông Hiệp vẫn làm việc đến tận năm 2022 cho nên hai bên đã thừa nhận tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động và loại hợp đồng giữa ông Hiệp và công ty trước khi xảy ra tranh chấp là hợp đồng không xác định thời hạn.
1.2. Tính hợp pháp quyết định sa thải của công ty liên doanh M-B Việt Nam
Để xem xét quyết định sa thải của công ty đối với ông Hiệp có hợp pháp hay không, cần xem xét các điều kiện để đảm bảo tính hợp pháp của quyết định sa thải. Nếu công ty vi phạm một trong các điều kiện thì quyết định sa thải của công ty là trái pháp luật.
1.2.1. Điều kiện nguyên tắc xử lý kỷ luật sa thải
Dựa trên các dữ liệu mà ông Hiệp gửi cho công ty, có thể thấy, công ty sa thải ông Hiệp là đúng nguyên tắc. Công ty không áp dụng nhiều hình thức kỷ thuật đối với ông Hiệp, một hình thức kỷ luật tương ứng với một hành vi vi phạm kỷ luật. Ông H cũng không thuộc trường hợp theo khoản 5 Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 và khoản 4 Điều 208 Bộ luật Lao động 2019. Thời gian xử lý kỷ luật không nằm trong thời gian pháp luật quy định không được xử lý kỷ luật quy định tại khoản 4 Điều 122 Bộ luật lao động 2019. Công ty cũng không có hành vi bị cấm để xử lý kỷ luật đối với ông Hiệp theo điều 127 Bộ luật Lao động 2019.
Điều 122. Nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật lao động
...
4. Không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian sau đây:
a) Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động;
b) Đang bị tạm giữ, tạm giam;
c) Đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 của Bộ luật này;
d) Người lao động nữ mang thai; người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
5. Không xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.
Điều 208. Các hành vi bị nghiêm cấm trước, trong và sau khi đình công
...
4. Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động, người lãnh đạo đình công hoặc điều động người lao động, người lãnh đạo đình công sang làm công việc khác, đi làm việc ở nơi khác vì lý do chuẩn bị đình công hoặc tham gia đình công.
Điều 127. Các hành vi bị nghiêm cấm khi xử lý kỷ luật lao động
1. Xâm phạm sức khỏe, danh dự, tính mạng, uy tín, nhân phẩm của người lao động.
2. Phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động.
3. Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không có quy định.
1.2.2. Điều kiện thẩm quyền đưa ra quyết định xử lý kỷ luật lao động
Người có thẩm quyền đưa ra quyết định xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động là người sử dụng lao động, cụ thể hơn là người đã giao kết hợp đồng lao động với người lao động. Trong trường hợp của ông Hiệp, Tổng Giám đốc là người sử dụng lao động nói trên. Trường hợp này cũng đúng với trường hợp Trưởng phòng nhân sự ký kết, do Trưởng phòng nhân sự nhận ủy quyền để ký kết hợp đồng lao động. Vì vậy, thẩm quyền đưa ra quyết định xử lý kỷ luật là đúng pháp luật.
1.2.3. Điều kiện thời hiệu xử lý kỷ luật sa thải
Căn cứ theo khoản 1 Điều 123 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Điều 123. Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động
1. Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 06 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm; trường hợp hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, bí mật kinh doanh của người sử dụng lao động thì thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 12 tháng.
Do ông Hiệp không đưa ra thời gian từ khi thực hiện hành vi vi phạm đến khi có quyết định xử lý kỷ luật nên có thể coi là công ty đã thực hiện đúng điều kiện về thời hiệu.
1.2.4. Điều kiện căn cứ xử lý kỷ luật sa thải
Căn cứ xử lý kỷ luật lao động là cơ sở mang tính pháp lý mà dựa vào đó người sử dụng lao động quyết định xử lý hay không xử lý kỷ luật đối với người lao động. Căn cứ này phải dựa trên hành vi vi phạm kỷ luật và lỗi của người lao động khi thực hiện hành vi đó.
Thứ nhất, về hành vi vi phạm kỷ luật: Người lao động phải có một trong các hành vi quy định tại điều 125 Bộ luật Lao động 2019. Công ty xử lý kỷ luật sa thải ông Hiệp vì ông Hiệp đã thực hiện hành vi “tham ô”, ông H vi phạm Điều 6.3 và Điều 9.14 Nội quy lao động của công ty và Điều Bộ luật Lao động. Lý do mà công ty đưa ra làm căn cứ để xử lý kỉ luật sa thải ông H là đúng với quy định nêu trên.
Thứ hai, về lỗi của người lao động: Việc người sử dụng lao động xác định và chứng minh lỗi, mức độ phạm lỗi của người lao động rất quan trọng. Khoản 1 Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Điều 123. Nguyên tắc, trình tự xử lý kỷ luật lao động
1. Việc xử lý kỷ luật lao động được quy định như sau:
a) Người sử dụng lao động phải chứng minh được lỗi của người lao động;
Tuy nhiên trong nội dung của ông Hiệp, công ty không có chứng cứ rõ ràng, tức là không chứng minh được lỗi của người lao động.
1.2.5. Điều kiện thủ tục xử lý sa thải
Thứ nhất, trong thành phần tham dự cuộc họp xử lý kỷ luật, thành phần bắt buộc phải có ông Hiệp, người đại diện Ban chấp hành công đoàn cơ sở hoặc người đại diện Ban chấp hành công đoàn cấp trên cơ sở nếu Ban chấp hành công đoàn cơ sở chưa thành lập.
Căn cứ theo khoản 2 Điều 70 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động quy định:
Điều 70. Trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật lao động
...
2. Trong thời hiệu xử lý kỷ luật lao động quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 123 của Bộ luật Lao động, người sử dụng lao động tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động như sau:
a) Ít nhất 05 ngày làm việc trước ngày tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động, người sử dụng lao động thông báo về nội dung, thời gian, địa điểm tiến hành cuộc họp xử lý kỷ luật lao động, họ tên người bị xử lý kỷ luật lao động, hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật lao động đến các thành phần phải tham dự họp quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 122 của Bộ luật Lao động, bảo đảm các thành phần này nhận được thông báo trước khi diễn ra cuộc họp;
b) Khi nhận được thông báo của người sử dụng lao động, các thành phần phải tham dự họp quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 122 của Bộ luật Lao động phải xác nhận tham dự cuộc họp với người sử dụng lao động. Trường hợp một trong các thành phần phải tham dự không thể tham dự họp theo thời gian, địa điểm đã thông báo thì người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận việc thay đổi thời gian, địa điểm họp; trường hợp hai bên không thỏa thuận được thì người sử dụng lao động quyết định thời gian, địa điểm họp;
c) Người sử dụng lao động tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động theo thời gian, địa điểm đã thông báo quy định tại điểm a, điểm b khoản này. Trường hợp một trong các thành phần phải tham dự họp quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 122 của Bộ luật Lao động không xác nhận tham dự cuộc họp hoặc vắng mặt thì người sử dụng lao động vẫn tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động.
3. Nội dung cuộc họp xử lý kỷ luật lao động phải được lập thành biên bản, thông qua trước khi kết thúc cuộc họp và có chữ ký của người tham dự cuộc họp quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 122 của Bộ luật Lao động, trường hợp có người không ký vào biên bản thì người ghi biên bản nêu rõ họ tên, lý do không ký (nếu có) vào nội dung biên bản.
4. Trong thời hiệu xử lý kỷ luật lao động quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 123 của Bộ luật Lao động, người có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động ban hành quyết định xử lý kỷ luật lao động và gửi đến các thành phần phải tham dự quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 122 của Bộ luật Lao động.
Thứ hai, trong nội dung có tình tiết ông Hiệp muốn thay đổi lịch phiên họp. Yêu cầu thành phần tham gia phiên họp xử lý kỉ luật bắt buộc phải có sự tham gia của người lao động vi phạm là nhằm đảm bảo cho người lao động tự mình hoặc thông qua luật sư của mình để bào chữa, trình bày làm rõ việc vi phạm cũng như bảo vệ quyền, lợi ích của mình. Trường hợp trong phiên họp xử lý kỷ luật lao động, người lao động không có mặt cho nên đã vi phạm về thủ tục xử lý kỷ luật lao động.
Từ những phân tích trên, công ty đã vi phạm điều kiện căn cứ xử lý kỷ luật sa thải và điều kiện thủ tục xử lý sa thải. Do đó, ông Hiệp đã bị xử lý kỷ luật lao động sai quy định pháp luật.
2. Xác định cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ việc.
Căn cứ theo Điều 131 Bộ luật Lao động 2019, ông Hiệp có thể lựa chọn một trong ba cách thức giải quyết như sau:
2.1. Khiếu nại với công ty về quyết định xử lý kỷ luật sa thải
Tổng giám đốc công ty là chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định kỷ luật sa thải bị khiếu nại.
2.2. Khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật
Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và xã hội, nơi công ty đặt trụ sở chính, có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai đối với khiếu nại về lao động khi ông Hiệp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Tổng giám đốc hoặc đã hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu nhưng không được giải quyết.
2.3. Thực hiện thủ tục giải quyết tranh chấp lao động cá nhân.
Đối với thủ tục thực hiện giải quyết tranh chấp lao động cá nhân, 2 chủ thể có thẩm quyền giải quyết là Hòa giải viên lao động và Tòa án nhân dân. Ông Hiệp có thể yêu cầu 2 chủ thể này giải quyết tranh chấp khi không đồng ý với quyết định sa thải.
3. Xác định các khoản bồi thường nếu ông Hiệp nếu công ty sa thải ông Hiệp sai quy định
Yêu cầu công ty hủy bỏ quyết định sa thải
Trong trường hợp công ty ông Hiệp sai quy định, ông Hiệp hoàn toàn có thể yêu cầu công ty hủy bỏ quyết định sa thải.
Yêu cầu công ty bồi thường
Hành vi sa thải của công ty là hành vi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, Do đó người sử dụng lao động phải thực hiện các nghĩa vụ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật. Căn cứ theo Điều 41 Bộ luật Lao động 2019:
Điều 41. Nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật
1. Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết; phải trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc và phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.
Sau khi được nhận lại làm việc, người lao động hoàn trả cho người sử dụng lao động các khoản tiền trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm nếu đã nhận của người sử dụng lao động.
Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì hai bên thỏa thuận để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.
Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước quy định tại khoản 2 Điều 36 của Bộ luật này thì phải trả một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước.
2. Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc thì ngoài khoản tiền phải trả quy định tại khoản 1 Điều này người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46 của Bộ luật này để chấm dứt hợp đồng lao động.
3. Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền người sử dụng lao động phải trả theo quy định tại khoản 1 Điều này và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46 của Bộ luật này, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho người lao động nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.
Khách hàng có nhu cầu liên quan đến giải quyết các tranh chấp lao động, liên hệ qua website Vietlawyer.vn. Chúng tôi có thể:
- Tư vấn, đại diện cho khách hàng trong việc giải quyết tranh chấp lao động, khiếu nại, họp xử lý kỷ luật cho người lao động
- Tư vấn các quy định liên quan đến tiền lương, tiền trợ cấp, giờ làm việc cho người sử dụng lao động
- Tư vấn, soạn thảo về hợp đồng lao động cho người lao động và người sử dụng lao động
Tìm hiểu thêm về Luật sư Lao động tại đây
