Vai trò của Luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự là điều mà khách hàng luôn băn khoăn khi mà thuê luật sư, với những câu hỏi kiểu? Bỏ tiền ra không biết luật sư làm được gì? Không biết luật sư sẽ làm những gì? Không biết có lãng phí hay không?
Thực tế thì Luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự là nhân tố vô cùng quan trọng trong hoạt động tố tụng và tranh tụng; góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Để bạn đọc có thể hiểu hơn về vai trò của luật sư trong các vụ án hình sự, Công ty Luật TNHH VietLawyer xin chia sẻ các thông tin pháp lý liên quan đến vấn đề này ngay trong nội dung bài viết dưới đây.
1.Căn cứ pháp lý
Điều 16 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định:
Điều 16. Bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự
Người bị buộc tội có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.
Cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm thông báo, giải thích và bảo đảm cho người bị buộc tội, bị hại, đương sự thực hiện đầy đủ quyền bào chữa, quyền và lợi ích hợp pháp của họ theo quy định của Bộ luật này.
Khoản 1 Điều 22 Luật luật sư năm 2006 cũng quy định:
Điều 22. Phạm vi hành nghề luật sư
1. Tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc là người bảo vệ quyền lợi của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự.
2.Vai trò cơ bản của luật sư bào chữa trong vụ án hình sự
2.1.Vai trò của luật sư bào chữa trong giai đoạn điều tra
Trong suốt giai đoạn điều tra; một luật sư bào chữa giỏi sẽ có đủ khả năng giúp các bị can, bị cáo hoặc người bị tạm giữ tránh các hoạt động xâm phạm đến quyền lợi bởi các hoạt động tiêu cực, sai trái của cơ quan điều tra như: ép cung; mớm cung gây ra những bất lợi cho bị can, bị cáo. Đặc biệt, trong các buổi hỏi cung Luật sư sẽ là "cầu nối" giữa bị can, bị cáo với gia đình, truyền đạt những điều gia đình thân chủ gửi gắm, để hai bên đều có thể yên tâm.
Luật sư tham gia vào các hoạt động điều tra khác như thực nghiệm điều tra, hoặc trực tiếp tham gia vào quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ quan trọng của vụ án. Thông qua các hoạt động này, luật sư có thể phát hiện được những tình tiết mới của vụ án hoặc các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, các tình tiết có ý nghĩa minh oan cho bị can trong trường hợp bị can vô tội, làm hạn chế tình trạng oan sai ngay từ giai đoạn điều tra trong tố tụng hình sự.
Luật sư thực hiện quyền năng đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp cưỡng chế, biện pháp ngăn chặn, đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan có thẩm quyền.
2.2. Vai trò của luật sư bào chữa trong giai đoạn truy tố
Luật sư đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án, tự mình thu thập chứng cứ, đề nghị trưng cầu giám định để làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án.
Bước sang giai đoạn truy tố: vai trò của luật sư bào chữa là xem xét; đánh giá các tài liệu, chứng cứ, phân tích những chứng cứ ngoại phạm hoặc các tình tiết được miễn, giảm trách nhiệm hình sự, nhằm đưa ra những nhận định; xây dựng các hướng giải quyết; xây dựng luận cứ để bào chữa để bảo vệ thân chủ khi phiên tòa xét xử được diễn ra.
2.3. Vai trò của luật sư bào chữa trong giai đoạn xét xử
Tại phiên tòa, luật sư sẽ là người trực tiếp tham gia phiên tòa xét xử, đồng hành cùng với thân chủ, bào chữa cho bị cáo; đứng ra tranh luận trước tòa, tranh luận với đại diện của Viện kiểm sát; với đại diện của bên bị hại nhằm làm sáng tỏ sự thật một cách khách quan. Trong giai đoạn này, tiếng nói cùng những lập luận, lí lẽ sắc bén của luật sư sẽ là một căn cứ quan trọng để hội đồng xét xử có thể cân nhắc xem xét khi quyết định tội danh cho bị cáo như (giảm nhẹ mức án, trả hồ sơ điều tra bổ sung...)
Luật sư hỏi thân chủ những câu hỏi để họ khẳng định thêm về các tình tiết gỡ tội, các tình tiết giảm nhẹ. Nếu bị cáo nhận tội thì xét hỏi xem bị cáo giải thích thế nào về mâu thuẫn trong lời nhận tội với các chứng cứ khác; hỏi để làm rõ hoàn cảnh phạm tội, động cơ, mục đích phạm tội theo hướng có lợi cho bị cáo.
Luật sư xét hỏi các bị cáo khác, người bị hại, người làm chứng buộc tội để làm rõ những bất hợp lý, những mâu thuẫn trong chính lời khai của họ, để tăng tính thuyết phục các yếu tố gỡ tội, các tình tiết giảm nhẹ cho khách hàng (thân chủ) của mình.
Luật sư theo sát diễn biến phiên tòa để giúp đỡ khách hàng của mình về mặt pháp lý trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ tố tụng; bảo vệ thân chủ của mình khỏi những câu hỏi xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự từ phía những người xét hỏi khác.
Luật sư sẽ là chỗ dựa về mặt tinh thần cho các bị cáo trong các vụ án hình sự. Đồng thời đưa ra những lời khuyên có lợi nhất cho bị cáo.
Ngoài ra, vai trò của luật sư còn được thể hiện rõ tại các phiên tòa phúc thẩm khi họ sẽ là bào chữa hay bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ của mình khi đưa ra các quan điểm phản bác để có thể yêu cầu cơ quan xét xử xem xét lại một phần hoặc toàn bộ bản án sơ thẩm. Đặc biệt, trong quá trình phúc thẩm, luật sư có quyền được bổ sung thêm chứng cứ nhằm chứng minh những yêu cầu trên là có cơ sở để được chấp nhận mở phiên tòa phúc thẩm.
2.4. Các vai trò khác
Khi tham gia tố tụng trong các vụ án hình sự, luật sư có thể nhìn nhận được những quy định nào của pháp luật còn tồn tại khó khăn hay vướng mắc khi áp dụng vào các vụ việc thực tế, đã phù hợp trong việc áp dụng để giải quyết vụ án hình sự hay chưa, từ đó góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật thông qua các cuộc tọa đàm, hội thảo để đóng góp ý kiến với các dự án luật, văn bản dưới luật trong quá trình soạn thảo.
Luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự góp phần bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, thông qua việc luật sư xem xét các quyết định, bản án của cơ quan tiến hành tố tụng có sai phạm gì không, trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ và giải quyết vụ án đã đúng trình tự thủ tục theo pháp luật chưa, để tránh hoặc hạn chế những trường hợp xảy ra sai sót trong việc tuyên các quyết định, bán án không đúng theo quy định của pháp luật.
Có thể thấy, quy định pháp luật cho phép luật sư bào chữa hình sự tham gia từ giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử trong một vụ án hình sự, vì vậy bạn có thể an tâm khi có luật sư đồng hành và bảo vệ quyền lợi của mình khi không may vướng vào pháp lý. Chi tiết hơn về hoạt động của luật sư trong từng trường hợp cụ thể, bạn có thể liên hệ trao đổi ngay với VietLawyer để nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ các luật sư bào chữa hình sự với nhiều năm kinh nghiệm, tham gia rất nhiều vụ án hình sự lớn nhỏ khác nhau.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
